تنش‌ها و چالش‌های پنهان در اجرای BIM در پروژه‌های عمرانی ایران
۱. تنش‌های تکنولوژیک و زیرساختی
BIM
BIM نیازمند نرم‌افزارهای قدرتمند، سرورهای امن و تیم‌های متخصص است. کمبود زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری و همچنین نبود هماهنگی بین نرم‌افزارهای مختلف، یکی از چالش‌های اصلی است. برای مثال، بسیاری از شرکت‌های عمرانی ایران هنوز به‌صورت کامل به فضای ابری و دوقلوی دیجیتال دسترسی ندارند.
۲. فشارهای مدیریتی و سازمانی
اجرای BIM نیازمند تغییرات اساسی در ساختار مدیریتی پروژه‌ها است. مقاومت مدیران سنتی، نبود استانداردهای یکپارچه و تأخیر در پذیرش فناوری‌های جدید باعث ایجاد تنش در تیم‌ها می‌شود. مدیران پروژه‌های BIM باید با آموزش و فرهنگ‌سازی این موانع را کاهش دهند.
۳. تنش‌های تیمی و انسانی
همکاری بین معماران، مهندسان سازه، تأسیسات و پیمانکاران در BIM بسیار حیاتی است. اختلافات بین تیم‌ها، کمبود مهارت‌های مشترک و نبود زبان واحد داده‌ای (Data Standardization) باعث ایجاد فشار روانی و خطاهای متعدد می‌شود.
۴. مشکلات حقوقی و قراردادی
در ایران قوانین مشخصی برای مالکیت داده‌های BIM و مسئولیت‌های حقوقی آن وجود ندارد. این مسئله در زمان اختلافات یا بروز خسارت‌های مالی، به چالش بزرگی تبدیل می‌شود و باعث کاهش اعتماد به این فناوری می‌گردد.
۵. تنش‌های مالی و سرمایه‌گذاری
هزینه‌های بالای آموزش، خرید نرم‌افزارهای لایسنس‌دار و پیاده‌سازی زیرساخت‌ها باعث می‌شود بسیاری از کارفرمایان تمایلی به سرمایه‌گذاری در BIM نداشته باشند. در حالی که تجربه جهانی نشان داده بازگشت سرمایه (ROI) در BIM بسیار بالاست.
راهکارهای کاهش تنش‌ها
- تدوین مقررات و استانداردهای ملی BIM توسط سازمان برنامه و بودجه
- سرمایه‌گذاری در آموزش نیروی انسانی و گسترش فرهنگ BIM
- ایجاد بسترهای ابری و دوقلوهای دیجیتال برای مدیریت داده‌ها
- ایجاد قراردادهای هوشمند و شفافیت حقوقی
- تسهیل ورود فناوری‌های مکمل مانند هوش مصنوعی و واقعیت افزوده
